Flebotomista to jeden z tzw. medycznych zawodów wspierających, czyli zawodów, których przedstawiciele wykonują czynności odciążające innych pracowników, zwykle lekarzy oraz pielęgniarki. Do takich zawodów należy między innymi także asystent lekarza, sekretarka medyczna czy optometrysta (specjalista zajmujący się badaniem wzroku pod kątem doboru okularów).

Kim jest flebotomista

Flebotomista zwykle zatrudniany jest w szpitalu, gdzie pobiera krew od pacjentów na oddziałach, wykonuje także testy tolerancji łóżkowych oraz szybkie testy laboratoryjne, wykonywane przy łóżku pacjenta. Niektórzy wykonują także zabiegi kaniulacji (zakładanie wenflonu).

Pracownicy tacy zwykle są zatrudniani w niepełnym wymiarze czasu pracy, w godzinach rannych, kiedy najczęściej pobierany jest materiał do badań. Dzięki temu pielęgniarki są mniej obciążone obowiązkami. Zwykle bowiem w godzinach rannych mają one najwięcej pracy.

Dyżurujący przez całą dobę flebotomiści wykonują także na bieżąco potrzebne badania, na przykład pobierają krew na posiew od pacjentów w całym szpitalu.

Nowy zawód, ale nie w Polsce

Zawód flebotomisty funkcjonuje w wielu krajach. Na przykład w Wielkiej Brytanii już w latach 80-tych XX wieku pobierające w szpitalach krew pielęgniarki zostały zastąpione pracownikami zatrudnionymi na stanowiskach asystentów służby zdrowia. Było to spowodowane zwiększającą się liczbą pacjentów i brakiem pielęgniarek. Po przejściu szkolenia i otrzymaniu certyfikatu otrzymali oni uprawnienia flebotomistów.

Pracownicy ci najczęściej zatrudniani są na niepełnym etacie. Pracują także w przychodniach, ale zwykle w większych placówkach, gdyż w mniejszych pobieraniem krwi zajmują się pielęgniarki lub przeszkoleni asystenci.
Dane z roku 2018 mówią o prawie 900 tysiącach flebotomistów pracujących w Wielkiej Brytanii.

Zawód ten funkcjonuje także w USA. Flebotomiści wykonują tam większość wkłuć żylnych w klinikach, na oddziałach szpitalnych czy na oddziałach ratunkowych. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii są najczęściej pracownikami laboratoriów.

W krajach tych istnieje system szkoleń dla flebotomistów, podczas których oprócz umiejętności fachowego wykonywania obowiązków zwraca się uwagę na ich umiejętności komunikacyjne.

W Wielkiej Brytanii flebotomista zaczyna pracę po tygodniowym szkoleniu, ale wówczas pracuje pod nadzorem. Specjalistyczne szkolenie może trwać od 3 do 18 miesięcy (jego rodzaj zależy od zakresu obowiązków przypisanych do danego stanowiska).

Flebotomista a jakość badań

Według informacji Jacqui Hough, president National Association of Phlebotomists w Wielkiej Brytanii, od chwili wprowadzenia zawodu flebotomisty zaobserwowano poprawę jakości próbek przekazywanych do badań.

- Nie zgłaszano zanieczyszczeń posiewów krwi pobieranej przez zespoły flebotomistów, co odegrało dużą rolę we wprowadzeniu flebotomistów dyżurnych odpowiedzialnych za obsługę wszystkich posiewów krwi w szpitalu. Próbki pobierane przez lekarzy charakteryzowały się wysokim odsetkiem nieprawidłowych/nieczytelnych oznakowań wypełnionych probówek i hemolizowanych próbek, w wyniku zatrudnienia flebotomistów zaobserwowano wyraźną różnicę i oszczędność czasu po stronie laboratorium – mówiła Jacqui Hough podczas spotkania kierowników laboratoriów Grupy Diagnostyka w 2019 roku w Częstochowie.

Zatrudnienie przedstawicieli tego zawodu wpłynęło także na szybkość przekazywania próbek do laboratoriów i tym samym – uzyskania wyniku badania, co wpływało na skuteczność leczenia.

Czy będziemy mieć flebotomistów?

Wprowadzenie takiego zawodu w Polsce postulowali już kilka lat temu przedstawiciele Forum Medycyny Laboratoryjnej działającego w ramach organizacji Pracodawcy Medycyny Prywatnej.

Uzasadniali to tym, że pobranie materiału do badań wymaga od osoby pobierającej oprócz umiejętności technicznych także wiedzy z zakresu budowy układu krwionośnego, zasad aseptyki, umiejętności udzielenia pierwszej pomocy, a także umiejętności „miękkich” z zakresu obsługi pacjenta, a zwłaszcza dziecka.

- Odpowiednie i fachowe pobranie materiału do badań jest bardzo ważne dla wiarygodności wyników wykonanych badań. Według statystyk aż 70 procent błędów w wynikach ma swoje przyczyny w nieprawidłowo pobranym materiale do badań – czyli w tzw. fazie preanalitycznej badania – podkreślał Tomasz Anyszek, pełnomocnik zarządu ds. medycyny laboratoryjnej spółki Diagnostyka.

Krew pobierze opiekun medyczny

W Polsce materiał do badań, przede wszystkim krew, mogą pobierać tylko uprawnione osoby, czyli lekarze, pielęgniarki i położne, ratownicy medyczni oraz technicy analityki medycznej. Jednak ci ostatni nie są już kształceni z powodu likwidacji szkół pomaturalnych tej specjalności. Najczęściej krew pobierają pielęgniarki, które odciążone są wieloma innymi zadaniami.

W wyniku zmian legislacyjnych dotyczących niektórych zawodów medycznych, uprawnienia dotyczące pobierania krwi od pacjentów uzyskają opiekunowie medyczni. Projekt ustawy regulujących te kwestie w styczniu 2022 został skierowany do konsultacji, które już się zakończyły.

https://www.politykazdrowotna.com/84443,flebotomista-nowy-zawod-medyczny